Tréule(-fraguié)
Trifolium fragiferum
Fabaceae Leguminosae
Noms en français : Trèfle fraisier, Trèfle porte-fraise.
Descripcioun :Lou tréule-fraguié rebalo au sòu ounte fai de coulounìo bonodi si fiéu (estouloun). Es uno planto emé de fru coutounous, pamens èi di proun pelous ço que lou destrìo de Trifolium tomentosum e si flour soun pas renversado au contro dóu catoun, Trifolium resupinatum. Apoundèn que li bratèio soun soudado à la baso. Coumpara emé lou catoun o emé lou tréule-à-coutoun.
Usanço :Aquéu tréule renadiéu pòu remplaça utilamen la tepo, qu'a gaire besoun d'aigo pèr crèisse e s'espandi.
Port : Erbo
Taio : 10 à 40 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Trifolium
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) enflourejado : 1 à 1,6 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1200 m
Aparado : Noun
Abriéu à avoust
Liò : Pelouso fresco
- Trepadou
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Paleoutemperado
Ref. sc. : Trifolium fragiferum L., 1753
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753